Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü: Nükleer savaş başlığı sayısı artıyor, en tehlikeli dönemlerden birine sürükleniyoruz
Kaynak, Getty Images
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne (SIPRI) göre, büyük askeri güce sahip ülkelerin modernizasyon ve genişleme planları kapsamında, operasyonel nükleer silahların sayısı yeniden artışa geçti. Bugün dünyada 12 bin 512 nükleer savaş başlığı var ve geçen yıldan bu yana stoklara eklenen başlıkların çoğu Çin’e ait.
SIPRI, “Silahlanma, Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik” konusundaki 2023 yıllığını, “Jeopolitik ilişkiler bozulurken devletler nükleer cephaneye yatırım yapıyor” başlıklı basın açıklamasıyla duyurdu.
SIPRI Direktörü Dan Smith, “İnsanlık tarihinin en tehlikeli dönemlerinden birine sürükleniyoruz” dedi.
İsveç merkezli düşünce kuruluşu, nükleer silah sahibi 9 ülkenin elinde bugün dünya genelinde 9576’sı potansiyel kullanıma hazır askeri stoklarda olmak üzere 12 bin 512 nükleer savaş başlığı olduğunu tahmin ediyor.
Bir yıl öncesine göre bu stoka eklenen 86 başlığın 60’ı Çin’e, geri kalanları da Rusya (12), Pakistan (5), Kuzey Kore (5) ve Hindistan’a (4) ait.
Bu artış, soğuk savaşın sona ermesinin ardından yaşanan kademeli düşüş döneminin sona erdiğini gösteriyor ve 2021 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinin (ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa) “nükleer savaşın kazanılamayacağı ve asla savaşılmaması gerektiği” yönündeki açıklamasına rağmen gerçekleşti.
Rusya ve ABD’nin sahip olduğu nükleer silah sayısı, dünya toplamının neredeyse yüzde 90’ını oluşturuyor. Kullanılabilir nükleer silahlarına ek olarak, her iki ülke ayrıca daha önce askeri hizmetten çıkarılan ve kademeli olarak söktükleri 1000’den fazla savaş başlığına sahip.
SIPRI, kullanım dışı bırakılan ve sökülmeyi bekleyenler de dahil olmak üzere dünyadaki toplam 12 bin 512 savaş başlığından 3 bin 844’ünün füze ve uçaklarla konuşlandırıldığını tahmin ediyor.
Bunların yaklaşık 2,000’i – neredeyse tamamı Rusya ya da ABD’ye ait – yüksek operasyonel alarm durumunda tutuluyor, yani füzelere takılı ya da nükleer bombardıman uçaklarının tutulduğu hava üslerinde bulunuyor.
Ancak SIPRI, Ukrayna savaşının ardından Rusya, ABD ve İngiltere gibi bazı ülkelerin şeffaflık düzeyini düşürmesi nedeniyle tablonun tamamını değerlendirmenin zor olduğunu belirtiyor.
Çin’in nükleer cephaneliği artmaya devam edecek
Dünyanın üçüncü büyük nükleer gücü olan Çin’in, Ocak 2022’de 350 olan savaş başlığı sayısını Ocak 2023’te 410’a çıkardığı sanılıyor. Bu cephaneliğin artmaya devam etmesi bekleniyor; güçlerini nasıl yapılandıracağına bağlı olarak Çin’in 2030’ların başında en az ABD ya da Rusya kadar kıtalararası balistik füzeye (ICBM) sahip olabileceği belirtiliyor.
SIPRI, Çin’in nükleer cephaneliğinin büyüklüğünü hiçbir zaman açıklamadığını ve değerlendirmelerinin çoğunun ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) verilerine dayandığını belirtiyor.
2021’de ticari uydu görüntüleri, Çin’in kuzeyde yüzlerce yeni füze silosunun inşasına başladığını gösteriyordu.
SIPRI’nin kitle imha silahları programında araştırmacı olarak görev yapan Hans M. Kristensen, “Çin nükleer cephaneliğini önemli ölçüde genişletmeye başladı. Bu eğilimi Çin’in ulusal güvenliği için gereken asgari nükleer güce sahip olma hedefiyle bağdaştırmak giderek zorlaşıyor” diyor.
Fransa (290) ve İngiltere (225) dördüncü ve beşinci büyük nükleer güçleri ve İngiltere’nin operasyonel cephaneliğinin, iki yıl önce sınırını 225’ten 260 savaş başlığına çıkardığını duyurmasının ardından daha da artması bekleniyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nükleer diplomasiye darbe vurdu
Ancak İngiltere hükümeti, küresel gerilimin arttığı bir ortamda nükleer silah miktarlarını, konuşlandırılmış savaş başlıklarını ya da konuşlandırılmış füzelerini artık kamuoyuna açıklamayacağını kaydetti.
ABD de Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgale başlamasının ardından Rusya ile ikili stratejik istikrar diyaloğunu askıya aldığını duyurdu. Rusya daABD ile nükleer silah kontrol anlaşmasına katılımını askıya aldı.
Kremlin, Ukrayna savaşıyla birlikte nükleer savaş riskinden giderek daha fazla söz etmeye başladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin nükleer caydırıcı gücünü yüksek alarm durumuna geçirdiğini söyledi.
NATO üyesi ülkelerin Ukrayna ordusunu silahlandırması da Rusya’nın nükleer tehdit söylemlerinin artmasına neden oldu.
