Merkez Bankası faiz kararı: Politika faizi yüzde 15’e yükseltildi, Dolar/TL kuru ilk kez 24’ü aştı
Kaynak, EPA
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) 27 ay sonra ilk kez faiz artırdı. TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki ilk Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizi 650 baz puanlık artışla yüzde 8,5’tan yüzde 15’e yükseltildi. Karar sonrası ilk kez Dolar/TL 24,41’i, Euro/TL kuru da 26,84’ü gördü. Türkiye’nin kredi temerrüt takası (CDS) 21 puan yükselerek 518’e çıktı.
TCMB, Aralık 2020’den bu yana ilk kez faizde yukarı yönlü adım atarak indirim sürecini sonlandırdı.
Merkez Bankası bundan önceki en yüksek politika faizi artışını Mayıs 2018’de 850 baz puanla yapmıştı.
Mart 2021’de yüzde 19 seviyesinde olan politika faizi 2021 ve 2022’de dörder kez indirildi, Şubat ayındaki toplantıda yüzde 8,50’ye çekildi.
Anadolu Ajansı’nın Finans biriminin anketinde politika faizinin 1075 baz puan artışla yüzde 19,25’e çıkarılması bekleniyordu.
Reuters haber ajansının anketinde ise politika faizinin 1150 baz puan artışla yüzde 20’ye yükseltileceği öngörülmüştü.
Yabancı bankaların beklentileri de farklıydı.
Morgan Stanley politika faizinin yüzde 20’ye, Bank of America ve Deutcshe Bank yüzde 25’e, Goldman Sachs ise yüzde 40’a yükseleceğini tahmin etmişti.
‘Kurul, parasal sıkılaştırma sürecinin başlamasına karar vermiştir’
PPK toplantısının karar metninde, “Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin başlamasına karar vermiştir” ifadeleriyle faiz artışının süreceği sinyali verildi.
Metinde ayrıca şu ifadeler yer aldı:
“Kurul politika faizini enflasyonun ana eğiliminin gerilemesini ve orta vadede yüzde 5 hedefine ulaşmasını sağlayacak parasal ve finansal koşulları oluşturacak şekilde belirleyecektir.
“Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir. Enflasyon ve enflasyon eğilimine ilişkin göstergeler yakından takip edilecek ve TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.
“Parasal sıkılaştırma sürecinin başlaması ile para politikasının etkinliği artacaktır. Bununla birlikte, fiyat istikrarının sürekliliğini sağlamak hedefiyle, TCMB cari dengeyi iyileştirecek stratejik yatırımları desteklemeye devam edecektir.”
Kararın ardından Twitter hesabından paylaşımlar yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Finansman koşulları çok elverişli de olsa, karlılık çok cazip de görünse öngörülebilirlik olmadan kalıcı yatırım ve istihdam artışı sağlamak mümkün değildir. Öngörülebilirliği sağlayacak olan ise güvendir. Güven, ancak kurala göre politikalar uygulanarak temin edilebilir” dedi.
Bakan Şimşek, fiyat istikrarına odaklanan ve finansal istikrarı gözeten kurala dayalı para politikasının Türkiye’ye çok ciddi miktarda sermaye akımı sağlayacağını söyledi.
Şimşek ekonomi politikalarının “teşebbüs hürriyeti, piyasa ekonomisi, dışa açık serbest kambiyo rejimi, dalgalı kur sistemi ve enflasyon hedeflemesi modeli ilkeleri tarafından belirlenen çerçeveye dayanacağını” da ekledi.
Muhalefetin tepkisi ne oldu?
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Merkez Bankası’nın faiz kararını eleştirdi. Öztrak, “Gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklendi. ‘Faiz sebep, enflasyon netice’ safsatasının sonu geldi. O zaman neden paramızı pul ettiniz? Neden milletin tenceresini boşalttınız” dedi.
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bilge Yılmaz ise Merkez Bankası’nın kararına ilişkin açıklamasında, “Ekonomide kurtuluşumuz etkili bir para politikası ve iyi hazırlanmış bir istikrar programı ile mümkün ama ortada rasyonel politikalara dönüşü başaracak ne kadro ne istikrar programı var. Türkiye’nin yetersiz ve zayıf adımlar ile gidebileceği bir yer kalmamıştır. Hiçbir güvenilirliği ve saygınlığı kalmayan bir kurulla yol almaya çalışmak ödenecek maliyeti ağırlaştırır” ifadelerini kullandı.
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, politika faizinin artırılmasına ilişkin, “Eminim bu karardan sonra bir müddet Sayın Erdoğan ortalıklarda gözükmeyecek. Bu kararın sonuçları olumsuz olursa doğrudan ekonomi yönetimine yüklenecek. Merkez Bankası, başkanını değiştirecek. Aynen Naci Ağbal’a yaptığı gibi” dedi.
Ekonomistler nasıl yorumladı?
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Merkez Bankası’nın kararına ilişkin yorumunda, “Merkez Bankası’nın bugün açıkladığı faiz gerçekten hayal kırıcı. Bir çok insanın da şüphe ettiği gibi rasyonel politikalara dönme hedefinin pek ciddi olmadığını görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Reuters’a konuşan Trium Capital’dan gelişmekte olan pazarlar portfolyo yöneticisi Peter Kisler, “Yüzde 16-18 arası bir faiz bekleniyordu, o yüzden biraz hayal kırıklığı oldu” dedi ve ekledi:
“Öte yandan daha fazla parasal sıkılaştırma sözü vermeleri olumlu. Bu yüzden bir şansı hak ediyorlar.
“Faiz biraz daha yüksek olsa daha iyi olurdu ama doğru yoldalar.”
Yatırım stratejileri alanında faaliyet gösteren TS Lombard şirketinin gelişmekte olan piyasalar direktörü Jon Harrison da piyasaların beklentinin altında bir faiz artışına hazırlıklı olduğunu söyledi.
Harrison, “Orta vadeli görünümden endişeliyim. TL’nin daha fazla değer kaybetmesi olası. Merkez Bankası kademeli bir yaklaşım benimsedi fakat yüksek enflasyon ve yok olan kredibiliteyi tekrar oluşturma ihtiyacı nedeniyle daha güçlü adımlar atılması gerekiyor” diye konuştu.
Bluebay Varlık Yönetimi’nden Tim Ash, “Bu artış yeterli değil. Önden büyük bir artışla başlamaları gerekirdi, piyasalar bunu sevmeyecek. (Eski Merkez Bankası Başkanı) Çetinkaya döneminden ders çıkarmışlardır sanıyordum” dedi.
In Touch Capital Markets’tan kur analisti Piotr Matys ise “Kimileri kaybolan güveni yeniden oluşturmanın zaman alacağını savunabilir ama Merkez Bankası Başkanı Erkan’ın para politikasının başında Erdoğan’ın değil kendisinin olduğunu göstermek istiyorsa beklentileri aşan bir faiz artırımı yapması daha etkili olurdu” yorumunda bulundu.
Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı, Hafize Gaye Erkan’ın Merkez Bankası Başkanı olarak atanmalarının faiz oranlarında artışa gidileceği yönünde bir işaret olarak yorumlanmıştı.
Merkez Bankası başkanlığına Mart 2021’de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Naci Ağbal’ın yerine Şahap Kavcıoğlu atanmıştı.
Kavcıoğlu, düşük faiz politikasıyla liradaki değer kaybı karşısında “liralaşma” adı verilen bir stratejiyi takip etmişti.
Türk Lirası son 10 yılda dolar karşısında yüzde 90’a yakın değer kaybetti. Enflasyon ise Kasım 2022’de resmi verilere göre yüzde 85’i geçerek 1998’den bu yana görülen en yüksek seviyeye çıkmıştı.
Merkez Bankası Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan, 9 Haziran’da görevi Şahap Kavcıoğlu’ndan devralmıştı.
Erkan son 4 yıl içinde Merkez Bankası’nın başına getirilen 5. isim oldu.
Hafize Gaye Erkan kimdir?
Kaynak, Getty Images
Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı olan 44 yaşındaki Hafize Gaye Erkan, çalışma yaşamanın başında 10 yıla yakın süre Goldman Sachs’ta idari müdür olarak çalıştı.
Goldman Sachs, ABD’deki çok uluslu bir yatırım bankası.
Erkan, 2014-2021 yılları arasında San Francisco merkezli bir banka olan First Republic Bank’te Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev aldı.
Banka, 2023 yılında iflas etti ve bu iflas, 2008’de batan Washington Mutual’dan sonra ABD bankacılık tarihindeki en büyük ikinci iflas olarak kayıtlara geçti.
Erkan, First Republic Bank’te Temmuz 2021 ve Aralık 2021 dönemi arasında eş CEO olarak görev yaptı.
Profesyonel ağ LinkedIn sayfasında Erkan’ın 2019 ila 2021 yılları arasında mücevher şirketi Tiffany & Co.’daki Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulunduğu, 2022’den bu yana küresel finans danışmanlığı şirketi Marsh McLennan’da Yönetim Kurulu üyesi olduğu ayrıca 2016’dan bu yana Princeton Üniversitesi’nin Yöneylem Araştırmaları ve Finans Mühendisliği Bölümü’nde Danışma Kurulu’nda bulunduğu da yazıyor.
