Kaynak, Reuters
Atlas Okyanusu (Atlantik) ile Büyük Okyanus’u (Pasifik) bağlayan Panama Kanalı’nda kuraklık nedeniyle günlük gemi geçişi daha da kısıtlanarak 25’e indirildi.
Bölgede küresel iklim değişikliği ve El Nino hava olayı nedeniyle, kayıtların tutulmaya başlandığı 1950 yılından bu yana en kurak Ekim ayı yaşandı.
Panama Kanalı Yönetimi’nin (ACP) yaptığı açıklamaya göre, 31 olan günlük gemi geçiş sayısı 3 Kasım’dan itibaren 25’e, Şubat 2024’ten itibaren de 18’e düşürülecek.
Kuraklık öncesi dönemde kanaldan günde ortalama 36 gemi geçiyordu.
Gemi geçişinin azaltılmasının, bazı ürünlerin fiyatını artıracağı tahmin ediliyor.
Kanal, Amerika’nın batı kıyıları ile Avrupa, ve Amerika’nın doğu kıyıları ile Asya arasındaki deniz seyahati süresini büyük oranda kısaltıyor.
24 saat, 365 gün çalışan kanaldan, normal koşullarda yılda 14 bin civarı gemi geçiyordu. Ancak bu yıl kuraklık nedeniyle bu sayı ciddi şekilde düşecek.
Doğal bir hava olayı olan El Nino, Pasifik’in orta ve doğu tropikal bölgelerinde sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerine çıkmasına neden oluyor. El Nino’nun 2024’in Nisan-Mayıs aylarına kadar sürmesi bekleniyor.
Kilitli asansör sistemiyle çalışan kanalda bir geminin geçişi için yaklaşık 200 milyon ton tatlı su kullanılıyor.
Bu suyun sağlandığı ana kaynak olan Gatun Gölü, yağmur suyuyla besleniyor ve gölün su seviyesi mevsim normalinin çok altında.
Halen azaltılmış gemi geçiş sayısı nedeniyle birçok gemi kanala yakın bölgelerde beklemek zorunda kalıyor.
Kanaldaki durum, deniz yolu taşımacılığında da domino etkisi yapıyor. Gemilerin Panama’da uzun süre beklemesi nedeniyle dolaşımdaki gemi sayısı azalıyor, ayrıca gemiler alternatif ve daha uzun rotaları izlemek zorunda kalınca taşıdıkları ürünlerin maliyeti artıyor.
Özellikle ABD’den likit doğalgaz taşımanın maliyeti bu durum nedeniyle çok arttı.
Sayılarla Panama Kanalı:
- 82 kilometrelik kanal yaklaşık 110 yaşında
- İlk gemi 15 ağustos 1914’te geçmişti
- Normal şartlarda günde 36 gemi geçiyordu
- Bir geminin geçişi için 200 milyon ton tatlı su kullanılıyor
- Standart geçiş ücreti 400 bin ABD doları ancak rezervasyonların karaborsaya düştüğü ve geçiş için milyon dolarlar teklif eden gemicilik şirketleri olduğu haberleri geliyor
- Yaklaşık 639 milyon ABD dolarına mal oldu
- Yapımında yaklaşık 25 bin işçi hayatını kaybetti (salgın hastalıklar dahil)
- Genişliği 150-300 metre arasında değişiyor, derinliği ortalama 13 metre
Panama Kanalı ne zaman yapıldı, önemi ne?
Panama Kanalı, dünyada iki okyanusu birleştiren ilk yapay kanal. Yapımı 1914’te tamamlandı.
İnşaatı 1881 yılında Fransızlar başlattı ancak çok yüksek maliyet ve işçiler arasında artan salgın hastalıklarla baş edemeyince yaklaşık 10 yıl sonra inşaat durdu. 1904’te ABD projeyi satın aldı. Amerikalı mühendisler gemileri deniz seviyesinin üzerine çıkaracak asansörlü bir sistem kurmakta karar kıldı.
Kanal o dönemin parasıyla yaklaşık 639 milyon Amerikan dolarına mal oldu.
Döneminin mühendislik harikası olan kanal sayesinde, ABD’nin batısından Avrupa’ya deniz yolu seyahatinin süresi yüzde 42 kısaldı. Çin’in Şangay kentinden ABD’nin New York kentine seyahat süresi de yüzde 14 kısaldı.
ABD kanalı 1999’da Panama’ya teslim etti. Kanal 10 yıl süren çalışmalar sonunda 2016’da genişletildi.
