İsrail-Filistin sorunu: Mısır nasıl bir rol oynamak istiyor, Gazze için neler yapabilir?

Şu anki durum Mısır’ı arabuluculuk dışında bir rol üstlenemeyeceği zor bir konuma soktu: Mısır, İsrail’e karşı daha ağır söylemler kullanamıyor ve bir yandan da Filistinlilerin durumuna aldırmıyor görünmeleri Mısır halkının büyük tepkisine yol açabilir.

Sisi için savaşın zamanlaması daha kötü olamazdı. Ülkesi Aralık’taki cumhurbaşkanlığı seçimi için hazırlanırken, Mısır’da devam eden ekonomik kriz Sisi’ye karşı tepkilerin yükselmesiyle sonuçlandı.

Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e saldırmasından bu yana Refah Sınır Kapısı’yla ilgili çelişkili haberler yayıldı.

Sina’da yakın kaynakları olduğu bilinen Mısırlı Mada Masr adlı haber sitesi, sınır kapısının İsrail’in 9 ve 10 Ekim’deki saldırıları nedeniyle kapatıldığını bildirdi. Habere göre saldırılarda Mısır ve Filistin tarafında yaralananlar olmuştu.

14 Ekim’de Mada Masr’ın dahil olduğu bazı yayınlar ve Sina İnsan Hakları adlı sivil toplum örgütü Kahire’nin, Refah sınırındaki açıkları kapatmak için koyduğu beton blokları gösterdiğini iddia ettikleri fotoğraflar paylaştılar. Gazze sınırına takviye birliklerin konuşlandırıldığı da bildirildi.

Öte yandan Mısır Dışişleri Bakanlığı, Refah Sınır Kapısı’nın savaş sırasında kapatıldığı iddialarını yalanladı. Ayrıca bakanlık birkaç kez geçişin Filistin tarafının İsrail saldırıları nedeniyle hizmet dışı kaldığını bildirdi.

İsrail’in konvoyları vurduğu haberleri Sisi hükümetine yönelik eleştirilere neden oldu ve “Mısır’ın toprak bütünlüğüne saldırı” yorumları yapıldı.

Mısır tarafındaki ana endişe Gazze’den Sina’ya Filistinlilerin toplu geçiş ihtimali.

Cumhurbaşkanı Sisi, Filistinlileri “topraklarında güçlü durmaya” çağırdı ve “Filistin davasının dağılmasına” karşı tekrar tekrar uyardı.

Mısır basını da bu fikri destekleyip, potansiyel sonuçlarını derinlemesine ele almaya devam etti.

Diğer taraftan Mada Masr internet sitesi Kahire’deki diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberlerde, hükümetin Filistinlilerin ülkeye girişi karşılığında çeşitli teşvikleri almayı kabul etmeye “meyilli” olduğunu aktardı.

14 Ekim’de Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin Mısır’ın konumunu desteklediğini ve “Gazze’den Mısır’a göç olmayacağını” söylediği konuşması Mısır medyasında geniş yer buldu.

İsrail ordusu da X (eski adıyla Twitter) üzerinden yapılan açıklamada, “İsrail’in Gazze Şeridi sakinlerinin Mısır’a geçmesine yönelik herhangi bir resmi çağrısı olmadığını vurguluyoruz” ifadeleri kullanıldı.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, 15 Ekim’de Amerikan CNN televizyonuna verdiği demeçte, ülksinin Gazze’ye Refah Sınır Kapısı üzerinden yardım göndermek için izin beklediğini açıkladı.

Türkiye ve Ürdün gibi birkaç ülke, Kahire’nin yardım çağrısı üzerine Sina’nın kuzeyindeki El Ariş Havalimanı’ndan dağıtılmak üzere Gazze’ye yardım gönderdi.

Mısır basını, yardımın dağıtıma hazır olduğunu bildirirken, hükümet yanlısı bir gazete 1000 ton yardımın Refah Sınır Kapısı’nda beklediğini aktardı.

Mısır ve Arap medyası da, Kahire’nin sınır kapısından Gazze’ye yardıma izin verilmeden, aralarında Amerikan vatandaşlarının da bulunduğu yabancı pasaport sahiplerinin Refah üzerinden tahliye edilmesini reddettiğini söyledi.

İsrail’in ise Gazze’ye gitmeye çalışan herhangi bir yardım konvoyunu bombalayacağını söyleyerek Mısır’ı uyardığı bildirildi.

Mısır çatışmada bir oyuncudan ziyade, arabulucu olarak konumlanmakta ısrar ediyor.

Resmi söylemleri Filistinlilere yönelik destek mesajları içerse de, İsrail’e karşı açıklamaların tonunu yükseltmek konusunda temkinli görünüyorlar.

Mısır, Gazzelilerin kuzeyden güneye geçmesi çağrısı konusunda ilgili İsrail’i uyardı ve kuşatılmış topraklara yönelik saldırıları “şiddetli” diye niteledi.

Ancak İskenderiye’de iki İsrailli turistin öldürülmesi ya da Refah geçidinde İsrail saldırıları nedeniyle Mısırlıların yaralandığı haberleri gibi doğrudan Kahire’yi ilgilendiren konularda yorum yapmaktan kaçındı.

ABD’nin bölgedeki barış planlarını tehdit etmek istemeyen Mısır İsrail’e karşı daha sert söylemler kullanamıyor. Plan, Arap ülkeleri ve İsrail arasında ilişkilerin normalleşmesini öngörüyor.

Mısır diğer yandan Filistinlilere karşı duyarsız görünmekten de çekiniyor çünkü bu da ülkede halkın tepkisiyle karşılanabilir.

İsrail ve Mısır 1979’da bir barış anlaşması imzalamış ve son yıllarda güvenlik alanında iş birliklerini genişletmişti. Ancak İsrail ile her türlü normalleşmeye karşı, kültür, sanat, sinema ve sanat alanları dahil yaygın bir direnç de var.

Gazze’de savaş, Sisi’nin ekonomik kriz ve Aralık’taki cumhurbaşkanlığı seçimleri gibi içeride önemli zorluklarla mücadele ettiği bir zamanda başladı.

Sisi’nin üçüncü dönem için adaylığını açıklamasının ardından ülkede nadiren görülen protestolar başladı. Buna, daha önce cumhurbaşkanını eleştirmekten sakınan kesimler de dahil, bazı isimlerin hükümete yönelik tepkileri eşlik etti.

Sisi’ye meydan okuyabilecek tek potansiyel aday olarak görülen eski cumhurbaşkanı adayı Ahmed Tantavi’ye destek mitinglerinde, 2011 Mısır Devriminde kullanılanlara benzer sloganlar atıldı.

Sisi’nin ülkenin kaosa sürüklenmesinin ne kadar kolay olduğuyla ilgili uyarı mesajları vermesi ve kalkınma projelerini savunması Mısır’da olası bir ayaklanmadan endişe ettiğinin işaretleri olarak yorumlandı.

Sisi’yle ilgili memnuniyetsizliği dile getiren çevrim içi yorumların çoğu Mısır’da enflasyon, döviz kıtlığı ve devasa borç gibi ekonomik sorunlara odaklanıyor.