Kaynak, Getty Images
Tüketici fiyatlarının iki yıldan bu yana ilk kez geçen ay düştüğü Çin ekonomisi, deflasyona girdi.
Bir enflasyon ölçümü olan resmi tüketici fiyat endeksi geçen yıla kıyasla % 0,3 geriledi.
Uzmanlar, bu durumun dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde, hükümet üzerindeki tüketim talebi canlandırma baskısını artıracağını söylüyor.
Daha önce ihracat ve ithalat verisinin de zayıf çıkması, Çin’in pandemi sonrası ekonomik toparlanması hakkında soru işaretleri yarattı.
Ülke aynı zamanda, yerel yönetimlerin büyük borçlanması ve emlak piyasasındaki zorluklarla da başa çıkmak zorunda. Rekor kıran gençler arasındaki işsizlik oranı da yakından izleniyor ve bu yıl 11,58 milyon üniversite mezununun Çin’deki istihdam piyasasına girmesi bekleniyor.
Uzmanlar düşen fiyatların Çin’in borcunu azaltmasını güçleştireceğini söylüyor. Bu durumun düşük büyüme hızı gibi bundan kaynaklanan zorlukları büyüttüğünü belirtiyorlar.
Yatırım firması EFG Varlık Yönetimi’nden Daniel Murray “Enflasyonu artırmak için gizli bir tarif yok” diyor ve “kamu harcamalarının artırılması, daha düşük vergiler ve daha gevşek bir para politikasının basit bir karışımını” öneriyor.
Fiyatlar ne zaman düşmeye başladı?
Pandemi kısıtlamalarının sona ermesinden sonra çoğu kalkınmış ülkede tüketici harcamalarında bir artış oldu. Para biriktiren insanlar birden daha çok harcama kabiliyetine kavuştu ve buna isteklilerdi de. Bu sırada, işletmeler talebi karşılamakta zorlandı.
Arzı kısıtlı ürünlere yönelen dev talep, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra enerji maliyetlerinin artmasıyla birleşince, fiyatlar yükseldi.
Ancak Çin’de bu olmadı. Ekonomi dünyanın en sıkı koronavirüs kısıtlamalarından çıkarken, fiyatlar artmadı. Tüketici fiyatları son olarak Şubat 2021’de düşmüştü.
Aslında Çin zayıf talep nedeniyle aylardır deflasyonun kıyısında dolaşıyordu. Fabrika kapısı fiyatları diye adlandırılan, Çinli imalatçıların belirlediği fiyatlar da düştü.
Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Prof. Alicia Garcia – Herrero “Dünyanın geri kalanı, özellikle de Batı uyanırken, Çin’deki talebin düşük olduğunu görmek kaygı verici” diyor.
“Deflasyon Çin’in işine yaramayacak. Borç daha da ağırlaşacak ve tüm bunlar iyi haberler değil.”
Deflasyon neden sorun oluşturuyor?
Çin, dünya genelinde satılan ürünlerin büyük bir kısmını imal ediyor.
Uzun vadeli bir deflasyonun potansiyel pozitif etkisi, aralarında İngiltere’nin de bulunduğu dünyanın diğer kesimlerinde fiyatların düşmesine yardımcı olması ihtimali.
Ancak, fiyatı düşük Çin ürünlerinin dünya piyasasına girmesi, diğer ülkelerdeki imalatçıları olumsuz etkileyebilir. Bu durum da, işletmelerin yatırımlarına darbe vurup, istihdam sorunları yaratabilir.
Çin’de fiyatların düşmesi şirketlerin karını ve tüketici harcamalarını da etkileyebilir. Bu durum da işsizliği artırabilir.
Ayrıca dünyanın en büyük pazarlarından biri olan ülkedeki enerji, hammadde ve gıda alımını ve dolayısıyla küresel ticareti olumsuz etkileyebilir.
Kaynak, Getty Images
Çin ekonomisi için ne anlama geliyor?
Çin ekonomisi zaten engellerle yüzleşiyordu. Örneğin, pandeminin etkisinden sonra toparlanma, beklenen hızda olmadı.
Resmi verilere göre ülkenin ihracatı Temmuz ayında yıllık bazda % 14,5, ithalatı % 12,5 azaldı. Bu olumsuz veriler, ülkenin ekonomik büyümesinin bu yıl daha da yavaşlayacağı kaygılarını güçlendirdi.
Çin aynı zamanda, ülkenin en büyük inşaat şirketlerinden Evergrande’nin neredeyse batacak noktaya gelmesinden sonra, bir emlak piyasası krizi de yaşıyor.
Çin hükümeti, her şeyin kontrol altında olduğu mesajları veriyor, ancak şu ana dek ekonomik büyümeyi teşvik etmek için herhangi bir büyük önlem almadı.
Cornell Üniversitesi’nden ticaret politikası ve ekonomi Profesörü Eswar Passad, Çin’in toparlanmasında yatırımcılara ve tüketicilere güven vermenin çok önemli olduğunu vurguluyor.
“Buradaki asıl mesele hükümetin özel sektörde güveni sağlayıp sağlayamayacağı. Böylece haneler tasarruf yerine harcama yapar, işletmeler de yatırım. Şu ana kadar bu başarılamadı. Bence aralarında vergi kesintilerinin de bulunduğu önemli bir ekonomiyi canlandırma önlemleri görmek zorunda kalacağız.”
