BBC’ye konuşan Ukraynalı savaş esirleri Rusya’da işkence gördüklerini anlattı
Denys Haiduk takas edilen Ukraynalı esirlerden biri
Hugo Bachega | BBC News, Ukrayna
Esir takası ile serbest bırakılan eski Ukraynalı esirler, Rusya’nın güneybatısındaki bir gözaltı merkezinde tutuldukları sırada işkenceye maruz kaldıklarını ve uluslararası hukukun ihlal edildiğini söylüyor.
Takas kapsamında serbest bırakılan 12 eski esir BBC’ye verdikleri mülakatlarda Taganrog kentindeki gözaltı merkezinde yaşadıklarını anlattı.
Ukraynalı eski esirler, Rus subay ve gardiyanlar tarafından, dayak ve elektrik şoku da dahil olmak üzere fiziksel ve psikolojik saldırıya uğradıklarını iddia etti.
Haftalar süren araştırmada toplanan ifadeler, savaş esirlerinin Rusya’da tutulduğu yerlerden biri olan merkezde aşırı şiddet ve kötü muameleye işaret ediyor.
İddialar şunları içeriyor:
- Taganrog’daki kadın ve erkekler, böbrek ve göğüsleri de hedef alınarak defalarca dövülüyor, günlük teftiş ve sorgulamalarda elektrik şoku veriliyor
- Rus gardiyanların sürekli tehdit ve korkutmaları nedeniyle bazı tutukluların sahte itiraflarda bulunduğu ve bunların mahkemelerde aleyhlerinde delil olarak kullanıldığı iddia ediliyor
- Esirler sürekli olarak yetersiz besleniyor ve yaralananlara uygun tıbbi yardım sağlanmıyor; gözaltı merkezinde ölen tutuklular olduğuna dair raporlar var.
BBC iddiaları bağımsız olarak doğrulayamadı, ancak iddialar insan hakları gruplarıyla paylaşıldı ve mümkün olduğu durumlarda diğer tutukluların anlatımlarıyla desteklendi.
Rus hükümeti, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızıl Haç Komitesi de dahil olmak üzere hiçbir kuruluşun gözaltı merkezini ziyaret etmesine izin vermedi.
Tesis savaştan önce sadece Rus mahkumlar için kullanılıyordu.
Rusya Savunma Bakanlığı iddialarla ilgili yorum taleplerine yanıt vermedi.
Bakanlık daha önce esirlere işkence ya da kötü muamele yapıldığını reddetmişti.
Ukrayna ve Rusya arasındaki esir takası savaştaki az sayıda diplomatik başarılardan biri olarak görülüyor.
Çatışmanın başlangıcından bu yana 2.500’den fazla Ukraynalı serbest bırakıldı. İnsan hakları grupları 10.000 kadar Ukraynalı esirin Rusya’nın gözetiminde olduğunu tahmin ediyor.
Ukrayna’da insan hakları sorumlusu ve Moskova ile takas görüşmelerinde yer alan yetkililerden biri olan Dmitro Lubinets, her 10 eski tutukludan dokuzunun esaret altındayken işkence gördüğü iddiasında bulunduğunu söyledi.
Lubinets, “Şu anda en büyük zorluk Rus tarafındaki insanlarımızı nasıl koruyacağımız. Bunu nasıl yapabileceğimizi kimse bilmiyor” dedi.
Artem Seredniyak takas edilen esirlerden biri
Ukraynalı esirlerden biri olan Denys Haiduk, Taganrog’daki merkezin aynı zamanda bir transfer noktası olarak da kullanıldığını ve oradan ayrılırken, vücudundaki herhangi bir yaralanmanın kazara olduğunu beyan eden bir belge imzalatılmaya çalışıldığını söylüyor.
Haiduk bunu reddedince gardiyanların kendisini dövdüğünü ve Ukrayna’ya döndükten sonra üç kaburgasının kırıldığı ve kalp kasında travma sonucu zedelenme teşhisi konduğunu belirtiyor.
Eylül ayında Taganrog’daki merkeze transfer edilen Artem Seredniyak, coplu gardiyanların her adımda kendilerine vurduklarını ve bunu “karşılama” olarak adlandırdıklarını anlatıyor.
Sorgulamada “istedikleri şeyi söyletinceye dek” dayak atıldığını söyleyen eski tutuklu kendisine elektrik şoku da verildiğini söylüyor:
“Herkes üzerinde bu şekilde çalışıyorlardı. Size bir çivi gibi çakıyorlardı.”
